CÁC BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC HÀNH VI CÓ VẤN ĐỀ

TS. Trương Thị Xuân Huệ

Trong quá trình thu thập dữ liệu ban đầu hoặc đánh giá kỹ năng ở trẻ khuyết tật, cần xác định không chỉ những kỹ năng cần dạy mà còn những hành vi cần được giảm thiểu. Nếu trẻ chưa bao giờ được trị liệu hoặc đã trị liệu sai, trẻ có thể sẽ có nhiều hành vi cần xử lý. Tốt nhất là chọn 2-4 hành vi cần loại bỏ ngay.

Gợi ý hữu ích:

– Đầu tiên, hãy chọn những hành vi cản trở việc học tập của trẻ hoặc gây hại cho trẻ hoặc những người khác.

Sau đó:

– Cần tiến hành phân tích chức năng và/hoặc đánh giá hành vi cần loại bỏ để hiểu tại sao trẻ lại thực hiện hành vi đó.

– Cần xây dựng kế hoạch can thiệp hành vi. Kế hoạch nên bao gồm cả các biện pháp phòng ngừa và chiến lược phản ứng để giảm hành vi cần loại bỏ, cũng như kế hoạch dạy các kỹ năng/hành vi thay thế.

Nếu trẻ thể hiện sự hung hăng và các hành vi có vấn đề nghiêm trọng, tức là trẻ bắt đầu la hét hoặc chửi thề, thì chiến lược giảm hành vi bất lợi tuỳ vào cá nhân trẻ, tùy thuộc vào đặc điểm của trẻ:

Bước 1. Trẻ thể hiện hành vi xấu (la hét, tranh cãi, đi nhanh quanh phòng, v.v.)

Bước 2. Ngừng chú ý (người lớn không nói, lùi lại, loại bỏ tất cả các đồ vật nguy hiểm, giữ trẻ để tránh cho trẻ chạm vào những vật đó) và đợi cho đến khi trẻ bình tĩnh lại. Khi trẻ đã bình tĩnh lại, hãy hỏi trẻ những câu hỏi cho phép trẻ xác định vấn đề (“Con cần gì?”).

Khen ngợi trẻ nếu trẻ trả lời và nếu có thể, hãy cung cấp những gì trẻ yêu cầu. Nếu điều này là không thể, hãy giải thích khi nào trẻ có thể lấy nó. Nếu trẻ đã bình tĩnh lại thì tiến hành các yêu cầu của người lớn. HOẶC…

Bước 3. Trẻ tiếp tục làm hành vi xấu.

Bước 4. Ngừng chú ý (người lớn không nói, lùi lại, loại bỏ tất cả các đồ vật nguy hiểm, giữ trẻ để tránh cho trẻ chạm vào những vật đó) và đợi cho đến khi trẻ bình tĩnh lại. Khi trẻ đã bình tĩnh lại, hãy hướng dẫn trẻ thực hiện một nhiệm vụ để trẻ quên hành vi xấu, chẳng hạn như bắt chước vận động đơn giản (thực hiện các bài tập tâm vận) hoặc khen ngợi sự hợp tác của chúng.

Nếu trẻ đã bình tĩnh lại, hãy tiến hành các yêu cầu của người lớn. Hoặc…

Bước 5. Sự leo thang đã lên đến đỉnh điểm.

Bước 6. Ngừng chú ý (người lớn không nói, lùi lại, loại bỏ tất cả các đồ vật nguy hiểm, giữ trẻ để tránh cho trẻ chạm vào những vật đó)./.