Phương pháp giảng dạy đại học hiện đại – đừng đánh mất điểm tựa nghìn năm

TS. Bùi Thị Việt

Trong hai ngày 17 và 18 tháng 4 năm 2025, Khoa Khoa học Giáo dục – Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã tổ chức chương trình Tập huấn “Phương pháp giảng dạy đại học hiện đại”. Báo cáo viên của chương trình là PGS.TS. GVCC. Đinh Thị Kim Thoa – Nguyên Chủ nhiệm Khoa Các Khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục – ĐHQGHN, một nhà giáo mẫu mực với hơn 40 năm gắn bó trong sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu tâm lý – giáo dục học.

Trong suốt buổi tập huấn, PGS.TS. Đinh Thị Kim Thoa đã truyền tải nhiều thông điệp sâu sắc, nhấn mạnh một chân lý giáo dục mà chính bà đã đúc kết qua hành trình sự nghiệp: giáo dục hiện đại không có nghĩa là gạt bỏ truyền thống, mà là biết kế thừa và phát triển trên nền tảng vững chắc ấy.

Không phủ nhận – mà là kế thừa và phát triển

Theo PGS.TS. Đinh Thị Kim Thoa, ngày nay các phương pháp dạy học hiện đại như học tập tích cực, học theo tình huống, dự án, vấn đề, phân hóa hay khám phá,… đều là biểu hiện của một triết lý giáo dục mới – lấy người học làm trung tâm. Tuy nhiên, trong làn sóng đổi mới ấy, nếu quên mất vai trò của các phương pháp truyền thống thì chính là một sự mất cân bằng nguy hiểm.

Với giọng nói nhẹ nhàng nhưng đầy sức thuyết phục, PGS.TS. Đinh Thị Kim Thoa phân tích: Phương pháp thuyết trình – vốn bị nhiều người xem là “lạc hậu” – vẫn có giá trị to lớn nếu người thầy biết vận dụng các kỹ thuật hiện đại như đặt câu hỏi mở, minh họa thực tế, kết hợp hoạt động nhóm,… Điều đó không những khơi gợi tư duy phản biện mà còn giúp bài giảng trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.

Các kỹ thuật tưởng như cũ kỹ như hỏi – đáp, ghi ý kiến lên bảng, sàng lọc thông tin, tranh luận,… nếu được “thổi hồn” hiện đại sẽ vẫn luôn là công cụ hữu hiệu để phát triển tư duy người học.

Truyền thống – Cội rễ của sáng tạo

PGS.TS. Thoa nhấn mạnh: Không thể trồng cây trên đá tảng – cũng như không thể xây dựng một nền giáo dục sáng tạo nếu không có gốc rễ từ những điều truyền thống. Thảo luận nhóm, động não, khăn trải bàn, phòng tranh, hỏi chuyên gia, kỹ thuật “bể cá”,… – tất cả những công cụ hiện đại ấy đều cần bám vào một nền tảng phương pháp đã được kiểm chứng qua thời gian.

Quan trọng hơn, tâm thế của người giảng viên đại học chính là yếu tố quyết định. Người thầy phải có khả năng linh hoạt giữa lý thuyết và thực hành, giữa cảm xúc và lý trí, giữa cái mới và cái cũ – để tạo nên sự cộng hưởng hiệu quả trong mỗi giờ giảng.

Người giảng viên đại học – người nghệ sĩ của nghề nghiệp

PGS.TS. Đinh Thị Kim Thoa cũng gửi gắm một thông điệp mang tính triết lý: Giáo viên không phải là robot truyền đạt kiến thức, mà là một nghệ sĩ của cảm hứng, người dẫn đường trong hành trình khám phá tri thức. Một giờ học hiện đại là khi người học được làm – nghĩ – sai – sửa – phát biểu và được lắng nghe.

Chính người thầy cần là người học không ngừng, dũng cảm đổi mới tư duy, chủ động kiến tạo không gian học tập tích cực cho người học.

LỜI KẾT

Qua chương trình tập huấn, PGS.TS. Đinh Thị Kim Thoa đã giúp giảng viên Trường Đại học Nguyễn Tất Thành nhìn nhận lại một cách sâu sắc vai trò của các phương pháp dạy học đại học trong bối cảnh hiện đại. Đổi mới không đồng nghĩa với phủ nhận, mà là biết kết hợp tinh hoa cũ và sức sống mới để tạo nên những giờ giảng chất lượng, nhân văn và lan tỏa cảm hứng.

Trong dòng chảy giáo dục hiện đại, hãy để phương pháp truyền thống là những viên đá nền vững chắc, chứ không phải là những hòn sỏi vướng chân. Chỉ khi đổi mới đi cùng với bản sắc và sự gìn giữ, sự nghiệp trồng người mới thật sự bền vững, hiệu quả và đầy cảm hứng.

Hình ảnh 2 ngày tập huấn trong link này

https://drive.google.com/drive/folders/1MPtJF6CHxBPYkM8NexBc5FWxwcOQRY5h

 

Call Now